Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου



Συνολικές προβολές σελίδας

Επιμέλεια ακροβάτης. Από το Blogger.
Παρασκευή 17 Μαΐου 2013

Εδώδιμα-αποικιακά: Οι μορφές της παλιάς Πάτρας



Μια βουτιά στο παρελθόν ανακαλύπτοντας φανταχτερούς «θησαυρούς», μιας κοινωνίας που είναι γνωστή μονό από τη φωτεινή πλευρά της. Τύποι όπως η θρυλική Γιαννούλα η Κουλουρού, ο Τάκης ο Μπιλίρης, η κυρά Χαρίκλεια, ο αλήτης ποιητής Σίμος ,ο Θανάσης ο δεκάρας, ο Κόμης Ποίμην, ο πρωθυπουργός Μερσεσάλες, η Κούλα η Μπανιδου, ο Κουτάλας ή Μπουκάλας, ο περιφερόμενος μπεκρής Κομίνης, ο μαχητής της Μικράς Ασίας Νιόνιος Σκάνδαλος, το γαρδέλι ο Τσιμπιρλίου, ο Ανδρέας Γκριντάνης, αλλά και οι Αϊζενχάουερ και Βάνα βασίλισσα της Μογγολίας.




Όπως γράφει και ο Νίκος Ε. Πολίτης: «Τους περισσότερους βασάνιζαν έμμονες ιδέες, τις οποίες η κοινωνία της εποχής των κατέβαλλε φιλότιμες προσπάθειες να τις συντηρεί και να τις κάνει πιο πείσμονες. Δεν ήταν, λοιπόν, όλοι τρελοί... Καθένας είχε έναν μοναδικό τρόπο συμπεριφοράς, με τον οποίο εκδήλωνε τις σκέψεις και τα συναισθήματά του».


Ο Άγγελος Κουλουμπής στη στήλη του «Περίπατοι εις το παρελθόν» στην εφημερίδα «Γνώμη» τη Δευτέρα 20 Αυγούστου 1973 παρουσιάζει δύο μορφές της παλιάς Πάτρας, το βιολιστή Σπίνο Σπυρέτο και τον Άγγελο Αγγελόπουλο, Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Θα 'θελα να απαθανατίσω μερικές μορφές του παρελθόντος, τους ανθρώπους που έζησαν στην πόλι μας την πρώτη και δεύτερη δεκαετία του αιώνα μας και άφησαν άσβεστα τα αχνάρια τού περάσματός των. Προ παντός από το 1912, με την έναρξι τής ενδόξου εποχής των Βαλκανικών πολέμων, μέχρι του 1920, που έκλεισε η δεύτερη δεκαετία με το μεγάλο δράμα της Μικρασιάτικης καταστροφής. Αύτη η δεύτερη δεκαετία είχε τόσες μεταπτώσεις τόσες εναλλαγές που είναι δύσκολο να φανερωθούν όλες, σ' έναν περιορισμένο «περίπατο» όπως ο σημερινός.




Κι αρχίζω με τον Σπυρέτο, τον συμπαθή «βιολίστα» που γύριζε στα καφενεία και στις ταβέρνες με το βιολί του ζητώντας τον οβολόν των Πατρινών όχι για τον εαυτό του, άλλα για τα θύματα που είχαν δημιουργήσει οι Βαλκανικοί πόλεμοι.
Αγαπητός και σεβαστός τύπος ο Σπυρετός στους Πατρινούς είχε αποκτήσει την συμπάθεια όλων. Πατέρας μοναχογιού που είχε την ατυχία να σκοτωθή στις μάχες του Μπιζανίου, έσπευδε κάθε βράδυ, μετά τας υπαιθρίους... συναυλίας του, να προσφέρη τις πενταροδεκάρες που με τόσο κόπο και αγωνία μάζευε γυρίζοντας όλη την ημέρα, σε «κάποια» χήρα ή ορφανά του πολέμου.
Είχε γίνει πια μια προσωπικότης ο Σπυρέτος, σοβαρή και ακριβή. Γι' αυτό και η Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών, όταν πρωτοϊδρύθηκε, έσπευσε να τον τιμήση με ιδιαίτερη γιορτή της που ωργάνωσε στο θέατρο «Πολυθέαμα» -αργότερα εκεί βρισκόταν ο κινηματογράφος «Άστυ»- και το Ακαδημαϊκό Ημερολόγιο του 1917, να του αφιέρωση τούτο το επίγραμμα, με τον τίτλο «Στον Σπυρέτο μας»:

Μπετόβεν, Βέρδυ,
κι όλοι σεις οι μουσικοί
που το δοξάρι στο βιολί
τραβάτε άνω κάτω
χαθήτε,
μια δόξα έλαμψε τρανή
την δόξα και την τέχνη σας
να βάλη κάτω...

Και στην γιορτή εκείνη, τον παρουσίασε στο κοινόν, τιμής ένεκεν, ο τότε δήμαρχος Μπουκαούρης. Μίλησε δε για το έργο του και την προσφορά του στην ζωή της πόλεως ο πρόεδρος της Ακαδημίας αρχαιολόγος Νίκος Κυπαρίσσης.
Μα και ο ίδιος ο τιμώμενος αφού ανέβηκε στη σκηνή κι έπαιξε κάτι με το βιολί του, δεν παρέλειψε να περιφερή το πιατελάκι του στους προσκεκλημένους της εορτής και να ζήτηση αύτη την φορά ο οβολός του να είναι κάπως πλουσιώτερος για να αγοράση λίγο «μπομποτάλευρο» για τα πεινασμένα θύματα τον πολέμου.
Είχε αρχίσει εν τω μεταξύ, ο αποκλεισμός εκ μέρους των δυνάμεων της Αντάντ της πόλεως και οι Πατρινοί όχι μόνον πεινούσαν άλλα κόντευαν να πεθάνουν σαν τα ποντίκια στη φάκα. Έτσι έγραψε την ιστορία του ο βιολίστας (!) Σπίνος Σπυρέτος. Ο άκοπος βιρτουόζος του βιολιού, που ο Χρ. Έσπερος, ο μετέπειτα Ακαδημαϊκός Όμηρος Ευελπίδης τον αποθανάτισε με το τετράστιχο:

Αθάνατος, φάντασμα, σκιά / Μας κυνηγά και μας πετά στα ύψη από τη γη / αφού με μια του δοξαριά / άλλος Ορφεύς, τον Κέρβερο τον έτρεψε εις φυγή...

*

Και συνεχίζω με τον Άγγελο Αγγελόπουλο, τον γυιό του Φώτη Αγγελόπουλου, που είχε εργοστάσιο ζαχαροπλαστικής στην οδό Γεροκωστοπούλου, λίγο πιο πάνω από την οδό Αγίου Ανδρέου, και ένα ακόμη εργοστάσιο παραφίνας κοντά στο σταθμό Αγίου Ανδρέου (αργότερα κλινική Κώστα Μπάρλου). Ήτο ακόμη ιδιοκτήτης και του θερινού θεάτρου «Αχαϊκόν», όπου τα θερμά θαλάσσια λουτρά, επί της παραλιακής λεωφόρου,
Ιδιόρρυθμος τύπος ο Άγγελος εννοούσε να εκπροσωπή τους κομψευόμενους της μακάριας εκείνης εποχής•
Άψογος πάντοτε σε κάθε του εμφάνιση, με το ψαθάκι του το καλοκαίρι και την φρεσκοσιδερωμένη ρεμπούπλικά του τον χειμώνα, με την βιτσούλα του -αδιάψευστο δείγμα του καλόγουστου νέου- λόγω της οίκονομικής του υπέροχης κρατούσε τα σκήπτρα της Πατρινής νεολαίας, παρά την αυστηρότητα του πατέρα του που είχε βρη την μέθοδο των πυρκαϊών για τον ευκολώτερο πλουτισμό του.
Ο Άγγελος ήτο ακόμη αγαπητός γιατί ευνοούσε να ακολουθή δική του κοινωνική γραμμή. Πρώτος στις χορευτικές συγκεντρώσεις της Φιλαρμονικής και ο τακτικώτερος θαμών των χοροδιδασκαλίων Αντώνη Κουλικούρδη -όπου η Δημοτική Βιβλιοθήκη- και Γεωργίου Κωνσταντίνου, του γνωστού με το παρατσούκλι Φουρναρη -στην οδό Κορίνθου και Φιλοποίμενος- και ακόμη πρώτος και καλλίτερος στα τσάγια που έδιδε η Ακαδημία κάθε Πέμπτη και Κυριακή προς αύξησιν των εσόδων της συντηρήσεώς της.
Στην όλη του κομψή και καλλιτεχνική εμφάνιση ξεχώριζε η μεγάλη του μύτη. Άλλωστε ήτο και το μόνο σημείο που έμοιαζε με τον πατέρα του. Γι' αυτό και στην Πατρινή Επιθεώρηση, που πάντοτε έγραφαν οι Μακ - Αθάν και Τέλης Τουρνάς, τον παρουσίαζαν με τους πιο πικάντικους στίχους. Τον σατίριζε ο Πατρινός - Βλατερισιάνος ηθοποιός Νίκος Πλέσσας στο θέατρο της πλατείας Υψηλών Αλωνίων «Φάληρο» -δεξιά όταν ανεβαίνουμε την πλατεία- με μεγάλη επιτυχία:

Σε μια γωνιά σαν γύριζα
είδα ένα πράμα φοβερό
η τρίχα μου σηκώθηκε
κάνω σήμα το σταυρό...
Τι ήταν το πιστεύεται;
Θα σας το πω ετώρα
η μύτη τού Αγγελόπουλου
που πρόβαινε μια ώρα!

Ο Άγγελος συνέχιζε την κοσμική του ζωή. Γι' αυτό και ο πατέρας του, καίτοι ήτο μοναχογιός, αποφάσισε να τον αποχωρισθή και να τον διορίση εφορειακό υπάλληλο στην Τρίπολη. Έτσι η Πάτρα έχασε έναν από τους πλέον αγαπημένους της τύπους και ίσως τον πιο κομψό και αγαπητό.
Ακόμη ο Άγγελος ήτο περισσότερο αγαπητός στους κύκλους του θεάτρου. Πάντοτε φρόντιζε για τους θιάσους πού έδιδαν παραστάσεις στο θέατρό του, το «Αχαϊκό» ή στο «Δημοτικό Θέατρο» που την εποχή εκείνη ήτο ενοικιαστής ο πατέρας του μαζί με τον Κώστα Ψημμένο. Ο ίδιος είχε και την εκμετάλλευση του παραπλεύρως ζαχαροπλαστείου «Αίγλη». Στην διασταύρωση με την οδό Κορίνθου ήτο το ζαχαροπλαστείο «Μολφέτα». Τότε η πλατεία Γεωργίου συνεκέντρωνε την πιο αξιόλογη κοσμική κίνηση.
Στο μέσον της πλατείας, ανάμεσα στα δύο σιντριβάνια λειτουργούσε θερινός κινηματογράφος με εισιτήριο ένα λουκούμι της βιομηχανίας ΑΒΕΖΑΠ τού Αγγελόπουλου , που εδίδετο στους θεατάς με την υπερτιμημένην τιμήν των... πενήντα λεπτών. Το περίεργο όμως είναι τούτο: Η οθόνη τού κινηματογράφου ήτο ακριβώς στη μέση της πλατείας. Έτσι το κάτω μέρος το εξεμεταλλεύετο ο Αγγελόπουλος και το επάνω ο Μολφέτας. Από πολύ ενωρίς το απόγευμα ξάπλωναν τις καρέκλες και τα τραπέζια των κέντρων των και έσπευδε ό κόσμος να πιάση σειρά να καθήση για να παρακολούθηση τις βουβές ταινίες της εποχής. Ήτο άλλως τε και το μοναδικό θέαμα της πόλεως. Ύστερα από πολλά χρόνια ελειτούργησε ο πρώτος ωργανωμένος κινηματογράφος με επιχειρηματία τον Νίκο Ρεκούτη στο τεράστιο θερινό θέατρο «Παράδεισος» οπού τώρα το «Πάνθεον».
Την εκλογή των έργων την έκανε πάντα ο Άγγελος, γι' αυτό και ο υπαίθριος διαφημιστής, ο τελάλης Κοκκορόμυαλος, διαλαλούσε: «... Ο Άγγελος στον κινηματογράφο του σας παρουσιάζει σήμερα την πρώτη εποχή του μεγάλου έργου "Tα μυστήρια της Νέας Υόρκης" και κωμωδία του Μαξ Λίντερ! Σπεύσατε και λουκούμια αμυγδάλου!...».

πηγή