Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου



Συνολικές προβολές σελίδας

Επιμέλεια ακροβάτης. Από το Blogger.
Κυριακή 5 Μαΐου 2013

Ιστορίες της χόβολης: ο οβελίας





Ο οβελίας, το παραδοσιακό αρνάκι που το βλέπουμε να στριφογυρνάει στη σούβλα την Κυριακή του Πάσχα και το’ χουμε συνδέσει με την εθνική μας παράδοση, δεν είναι τίποτε άλλο από μια εβραϊκή γιορτή που προσαρμόστηκε στα ελληνοχριστιανικά δεδομένα.Η λέξη Πάσχα στα ελληνικά δεν σημαίνει τίποτα. Πρόκειται για παραφθορά μιας λέξης με εβραϊκή και αραμαϊκή προέλευση (πεσάχ) και σημαίνει «ξεφεύγω», «προσπερνώ». Συμβολίζει το τέλος της μακρόχρονης δουλείας των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο και την έξοδό τους προς τη γη Χαναάν, τη γη της Επαγγελίας.


Σύμφωνα με το βιβλίο της Εξόδου στην Παλαιά Διαθήκη, η δέκατη και τελευταία πληγή που επεφύλαξε ο Θεός στους Αιγύπτιους, για τις οποίες είχε προειδοποιήσει ο Μωυσής τον Φαραώ, ώστε να πειστεί και να επιτρέψει την έξοδο, ήταν η θανάτωση από Άγγελο Κυρίου όλων των πρωτότοκων γιων των Αιγυπτίων, αλλά και των πρωτότοκων ζώων τους. Κάθε εβραϊκή οικογένεια έπρεπε να θυσιάσει ένα νεαρό αρνάκι ή κατσικάκι, χρονιάρικο, για να ευλογηθεί από το θεό όλο το κοπάδι. Το σφάγιο πρέπει να ήταν αρσενικό και αρτιμελές, δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο και με το αίμα του έβαφαν παραδοσιακά τις πόρτες των σπιτιών, ώστε να αναγνωρίζει ο Άγγελος τα εβραϊκά σπίτια και να μη σπέρνει το θάνατο…
Από τότε η γιορτή του Πεσάχ εξελίχθηκε σε μια από τις σπουδαιότερες των Ιουδαίων. Παραδοσιακά
γιορτάζεται ακόμα και σήμερα στην πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, την 14η του μήνα Αβίβ. Πρόκειται για δείπνο κι όχι για γεύμα και όσοι μετέχουν σ’ αυτό πρέπει να είναι ντυμένοι κι έτοιμοι σαν να πρόκειται να ταξιδέψουν. Πασχαλινό δείπνο ήταν, φυσικά, και ο Μυστικός Δείπνος του Ιησού με τους δώδεκα μαθητές του.

Στη χριστιανική λατρεία το Πάσχα μεταφέρθηκε για λίγες ημέρες (γιορτάζεται την πρώτη ημερολογιακή Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας), έτσι ώστε να υπάρχει μια γιορτινή αλληλουχία με το Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού, του «αμνού του Θεού», όπως τον είχε αποκαλέσει ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Απέκτησε, βέβαια, και άλλο συμβολισμό, πλέον δείχνει το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή και από τη λύπη στη χαρά.Το ψήσιμο, πάντως, του αρνιού στη σούβλα είναι παραδοσιακό ελληνικό έθιμο και μάλιστα της ηπειρωτικής Ελλάδας (στα Επτάνησα π.χ. που είχαν κατεξοχήν δυτικές επιρροές δεν υπήρχε το έθιμο μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες). Η συγκεκριμένη… τεχνοτροπία ανάγεται στους βοσκούς της ελληνικής υπαίθρου, οι οποίοι παραδοσιακά γιόρταζαν το Πάσχα στα χειμαδιά και δεν είχαν χτιστούς φούρνους ώστε να ψήσουν το αρνί. Η σούβλα, λοιπόν, ήταν ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος ψησίματος, αφού δεν απαιτούσε εγκαταστάσεις, παρά μόνο μια φωτιά, ένα μυτερό κλαδί και δύο διχάλες στο έδαφος για να συγκρατούν τη σούβλα.
Επί Τουρκοκρατίας όμως ο οβελίας σουβλίζονταν στα βουνά από τους Κλεφταρματωλούς και φυσικά τους βοσκούς λόγω της δύσκολης πρόσβασης των Τούρκων ,αντίθετα εκεί που οι Τούρκοι μπορούσαν να λεηλατήσουν ,κυρίως στα πεδινά, οι Έλληνες σούβλιζαν έκ του ασφαλούς γουρουνόπουλο αφού οι κατακτητές ούτε καν το πλησίαζαν γιατί η θρησκεία τους απαγόρευε το χοιρινό.Έτσι στην Πελοπόννησο έμεινε ως έθιμο και αποτελεί ως και τις μέρες μας εκλεκτή λιχουδιά και καταναλώνεται με ιδιέταιρο ζήλο.



Εργαλεία για το σούβλισμα

  • Σύρμα για το στερέωμα-δέσιμο του αρνιού στη σούβλα (ούτε πολύ ψιλό, ούτε πολύ χοντρό)
  • Πένσα ή κόφτης για να δέσουμε το σύρμα
  • Σπάγκος για το ράψιμο του αρνιού
  • Χοντρή βελόνα (σακοράφα) για το ράψιμο του


Υλικά για το αρνί μας

  • 1 φλιτζάνι μαργαρίνη ή ελαιόλαδο
  • 1 φλιτζάνι χυμός λεμονιού
  • 1 φλιτζάνι αλατοπίπερο με χοντρό αλάτι
  • 1 κεφάλι σκόρδο για τη γέμιση
  • 1/2 κιλό κεφαλοτύρι σε κομμάτια για τη γέμιση


Προετοιμασία
Η πρώτη δουλειά που γίνεται είναι το πέρασμα της σούβλας στο αρνί. Περνάμε στην σούβλα μας το σώμα του αρνιού, από τα πόδια προς το κεφάλι του στο εσωτερικό μέρος του.
Το δύσκολο μέρος είναι στο πέρασμα του κεφαλιού, γιατί χρειαζόμαστε αρκετή δύναμη για να μπάσουμε την σούβλα στο κεφάλι του αρνιού.
Μετά ξεκινάμε το δέσιμο του αρνιού στη σούβλα. Χρειάζεται γερό δέσιμο και πολύ προσοχή για να μην έχουμε προβλήματα κατά την διάρκεια του ψησίματος. Το δένουμε σε αρκετές μεριές στα πόδια, το σώμα και το λαιμό του με σύρμα.
Μία σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι πρώτα δένουμε το μικρό κοκαλάκι των ποδιών του αρνιού με σύρμα στη σούβλα, μετά στο λαιμό του για να στηριχτεί και τέλος κάνουμε τα εσωτερικά δεσίματα στη ραχοκοκαλιά του αρνιού. Κάτι που πρέπει να προσέξουμε επίσης είναι ότι το σύρμα μας δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ ψιλό (γιατί θα λυγίζει όταν τρυπάμε το αρνί), αλλά ούτε και πολύ χοντρό γιατί θα είναι δύσκολο στο λύγισμα. Τέλος η εύκολη και σωστή διαδικασία τρυπήματος και δεσίματος με το σύρμα, είναι από τα εξωτερικό προς το εσωτερικό μέρος του αρνιού, για να μπορούμε να το δέσουμε χωρίς δυσκολία από την πίσω μεριά του.
Μόλις τελειώσουμε με το στήριγμα του αρνιού στη σούβλα, αλείφουμε το αρνί μας εσωτερικά και εξωτερικά με χυμό λεμονιού και μετά με λάδι ή μαργαρίνη. Αλατοπιπερόνουμε μέσα έξω και προσθέτουμε το σκόρδο και το κεφαλοτύρι στην κοιλιά του. Το κλείσιμο δηλαδή το ράψιμο της κοιλιάς του αρνιού γίνετε στο τέλος με σπάγκο και χοντρή βελόνα (σακοράφα). Το αρνί μας είναι πλέον έτοιμο για ψήσιμο.





Διαδικασία ψησίματος

Την φωτιά για το ψήσιμο τους αρνιού μας την ανάβουμε πρωί πρωί, υπολογίζοντας μία ώρα περίπου, πριν τοποθετήσουμε το αρνί μας για να έχουν γίνει τα κάρβουνα. Μπορούμε να φτιάξουμε ένα λάκο διαστάσεων 1.50 x 0.80 μέτρων, βάθους 10 εκατοστών περίπου, για να ψήσουμε εκεί το αρνί μας αν δεν έχουμε έτοιμη μεγάλη ψησταριά.Η φωτιά μας θέλει μεγάλη προσοχή ιδιαίτερα στην αρχή. Το πιο συνηθισμένο λάθος είναι η πολύ φωτιά στην αρχή του ψησίματος η οποία θα δώσει αμέσως χρώμα μέσα σε 10 λεπτά. Αν γίνει αυτό θα πρέπει να αραιώσουμε κατευθείαν την φωτιά μας για να ψηθεί το αρνί μας σωστά. Ένα τέτοιο λάθος έκανα και εγώ και το διόρθωσα βγάζοντας το αρνί από την φωτιά τυλίγοντας το με λαδόκολλα και αραιώνοντας τα κάρβουνα.

Το καλό ψήσιμο ενός μεγάλου αρνιού βάρους 12-14 κιλών γίνεται σε χαμηλή φωτιά και χρειάζεται 4 1/2-5 ώρες. Αν είναι μικρότερο, βάρους 8-10 κιλών χρειάζεται 4 ώρες περίπου.Αν θέλουμε το αρνί μας να είναι έτοιμο μέχρι το μεσημέρι θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στη φωτιά το αργότερο μέχρι της 8.30 το πρωί. Στη διάρκεια του ψησίματος συμπληρώνουμε με κάρβουνα αν χρειαστεί και αναλόγως χαμηλώνουμε την απόσταση του αρνιού με την φωτιά προς το τέλος. Προσοχή θέλει και η κατανομή της φωτιάς, ιδιαίτερα στα πόδια και στο λαιμό που πρέπει να είναι περισσότερη, γιατί αυτά τα σημεία ψήνονται πιο δύσκολα.


Το γύρισμα στην αρχή του ψησίματος πρέπει να είναι αργό και προς το τέλος γρηγορότερο για να μην μας αρπάξει.

Η αρχική απόσταση του αρνιού από την φωτιά μας δεν πρέπει να είναι πάνω από 30 εκατοστά. Μία ακόμα συμβουλή από τν φίλο Αντώνη είναι ότι εάν δεν έχετε τυλιγμένο το αρνί σας σε λαδόκολλα, να τοποθετήσετε ένα αλουμινόχαρτο πάνω στα κάρβουνά σας, κάτω από την κοιλιά του αρνιού, για να ψηθεί το αρνί σας ομοιόμορφα και να μην σας αρπάξει σε εκείνο το σημείο που ψήνεται γρηγορότερα.Για το ψήσιμο του αρνιού χρειαζόμαστε 10 κιλά κάρβουνα περίπου.