Δευτέρα 21 Ιανουαρίου 2013

Τα μουσικά όργανα: το ακορντεόν





Στο άρθρο αυτό αναφέρομαι στα χαρακτηριστικά  του ακορντεόν και στην τεχνική της χρήσεώς  του.

Το ακορντεόν είναι ένα θαυμάσιο μουσικό όργανο με χαρακτηριστικούς γλυκύτατους -για μένα-  ήχους .
Βέβαια σήμερα σε πολλά μουσικά σχήματα έχει αντικατασταθεί με αρμόνια –συνθεσάιζερ , τα οποία έχουν αρκετά καλή πιστότητα στον ήχο του , αλλά όπως να το κάνουμε άλλο πράγμα (κατά την προσωπική μου άποψη) το φυσικό ακορντεόν . Αυτή η γλυκύτητα στη χροιά των ήχων είναι αναντικατάστατη.
Ευρύτατη είναι η χρήση του στην Ελληνική Μουσική (στα  λαικά ιδίως την δεκαετία του 1960, στα  Ελαφρά , ρομαντικά κλπ.)



Βασικά χαρακτηριστικά του ακορντεόν
Τα χαρακτηριστικά και η τεχνική του ακορντεόνΕίναι ενα  μουσικό όργανο που  , μπορεί να εκτελέσει ολοκληρωμένα ένα μουσικό κομμάτι (Συγχορδίες –ρυθμό-μελωδία).
Αποτελείται α) από το κιβώτιο της  ταστιέρας β) από την Φυσούνα γ) από το κιβώτιο των μπάσσων:

α) Ταστιέρα : Βρίσκεται στο δεξιό μέρος του οργάνου και είναι όμοια με του πιάνο . Ο αριθμός των  πλήκτρων  εξαρτάται από το ακορντεόν (60/άρι ,80 /άρι κλπ).
β) Φυσούνα   : Είναι ο χώρος  αποθηκεύσεως του αέρα . « Εισπνέει» κατά το άνοιγμα και «εκπνέει» κατά το κλείιμο. Τόσο στο άνοιγμα όσο και  στο κλείσμο παράγει ήχους ανάλογα με τα πλήκτρα ή τα μπάσσα που χρησιμοποιούνται .
γ) Μπάσσα :    Βρίσκονται στο αριστερό μέρος του οργάνου  . Είναι κάποια μικρά στρογγυλά κουμπάκια . Από τον αριθμό αυτών , καθορίζεται  το μέγεθος του ακορντεόν (40/άρι, 60/άρι , 80/άρι. 120/άρι).


Τεχνική στη χρήση του ακορντεόν
1. Ταστιέρα
Τα δάκτυλα τοποθετούνται επάνω στα πλήκτρα της ταστιέρας κυρτά .
Τα  νύχια πρέπει να είναι   κομένα ( όχι μανικιούρ).
Αναφέρω τη σειρά των δακτύλων πάνω στη ταστιέρα παίρνοντας για παράδειγμα το κλίμακα Ντο μαντζόρε (ντο,ρε,μι,φα,σολ,λα,σι,ντο) με την εξής σειρά;
1=μεγάλο δάκτυλο, 2=δείκτης ,3=μεσαίος ,4=παράμεσος 5=μικρός . Οπότε ανεβαίνουμε την κλίμακα ως εξής  1(ντο) ,2(ρε), 3(μι), 1(Φα), 2(σολ),3 (λα) 4(σι) 5(ντο,υφηλότερη) . Το κατέβασμα  γίνεται αντίστοχα

2. Μπάσσα και συγχορδίες :
Τα μπάσσα και οι συγχορδίες στο ακορντεόν πάιζονται , όπως αναφέραμε με τα κουμπάκια που βρίσκονται αριστερά στη Φυσούνα .
Τα κουμπάκια αυτά είναι παρεταγμένα σε πέντε σειρές  . Στην 2η σειρά  βρίσκονται τα μπάσσα . Στην 3η οι συγχορδίες ματζόρε . Στην 4η οι συγχορδίες μινόρε και στην 5η οι συγχορδίες εβδόμης . Στην πρώτη σειρά βρίσκονται επίσης τα «βοηθητικά» μπάσσα αλλά με άλλη διάταξη (πρός το παρόν δεν αναφερόμαστε σε αυτήν , καθόσον αρχικά τουλάχιστον δεν την χρησιμοποιούμε πολύ ).
Τα κουμπάκια των μπάσσων  της «ΝΤΟ» και της «ΜΙ»  έχουν συνήθως στο κέντρο τους μια «λακουβίτσα». Ετσι  παίζοντας ,αρχικά τουλάχιστον, μπορούμε να τα εντοπίζουμε εύκολα με την αφή  και να να χρησιμοποιούμε ως βάση για τα υπόλοιπα.
Η  βασική διάταξη μπάσσων και συγχορδιών του ακορντεόν  (σε παράλληλο σχήμα  με την ταστιέρα από πάνω πρός τα κάτω ) είναι η εξής : (για λόγους συντομίας αναφέρομαι μόνο στα βασικά).
...............................................σι, ΜΙ, λα, ρε, σολ, ΝΤΟ, Φα, σib............................... .
Η χρήση τους γίνονται με τα δάκτυλα : παράμεσος , μεσαίος , δείκτης . Με τον παράμεσο παίζουμε τα μπάσσα της 2ης σειράς (που είναι και η βάση) ,  με τον μεσαίο  τις συγχορδίες ματζόρε της 3ης σειράς , με τον δείκτη τις συγχορδίες μινόρε και εβδόμης  της  4ης και 5ης  σειράς αντίστοιχα .
Με βάση τα ανωτέρω αντιλαμβανόμαστε πώς οι θέσεις των συγχορδιών του ακορντεόν  βρίσκονται  ακριβώς πάνω (πρός τά έξω) από τα μπάσσα. .
Οι φωνές των μπάσσων  και των συγχορδιών δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ «συρτές»  ούτε πολύ «κοφτές». Θα πρέπει να βγαίνουν όσο το δυνατόν καθαρές και τονισμένες . Τα δάκτυλα θα πρέπει να τοποθετούνται και εδώ κυρτά (όχι τεντωμένα  πάνω στα κουμπάκια) και τα  νύχια πρέπει να είναι επίσης  κομένα .
3. Η φυσούνα θα ανοιγοκλείνει   ελαφρά πρώτα  από το επάνω μέρος της .  Δεν ασκούμε δύναμη  επ’  αυτής , γιατί τότε οι οι ήχοι θα βγαίνουν δυνατά μεν αλλά κάπως τραχείς .
Οταν αλλάζει η φορά (της φυσούνας) πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν ελαφρά και να μην διακόπτεται  ο ήχος .Για τον λόγο αυτόν  υπολογίζουμε έτσι ώστε αυτή ( η αλλαγή  φοράς) να γίνεται όταν τελειώνει η φράση του κομματιού . Για τον λόγο αυτόν στο επάνω μέρος των μπάσσων υπάρχει μόνο του ένα κουμπάκι (όμοιο με αυτό των μπάσσων ) . Πιέζοντάς το με τον αντίχειρα ανοιγοκλείνουμε τη φυσούνα κατά βούληση ( αποσυμπιέζεται ο αποθηκευμένος αέρας , και η φυσούνα ανοιγοκλείνει εύκολα χωρίς να «βγαίνει» ήχος).


Επίλογος
Το ακορντεόν  στην Ελλάδα πολλοί το θεωρούν κάπως «παρεξηγημένο»,  καθώς έχει συνδυαστεί με  τυφλούς , επαίτες κλπ. . Μέγα λάθος , αυτή η χαρακτηριστική χροιά των ήχων , είναι  το  «μεγαλείο» του,  είναι ένα «ονειρο» μία «μαγεία» . Χρωματίζεται συνάμμα με την φυσική αυξομείωση της έντασης  που κάνει  και την  διαφορά (τουλάχιστον στα «πρίμα») από τον  ηλεκτρονικό   αντίστοιχο ήχο  των αρμονίων - συνθεσάιζερ.
Πολλοί λένε πώς είναι κουραστικό όργανο .  Συμφωνώ μερικώς μόνο . ΄Οταν παίζεις όρθιος ναι . ΄Οταν παίζεις καθιστός όμως όχι. Εδώ τα πράγματα είναι  πιο απλά . Στη περίπτωση αυτή το κιβώτιο της ταστιέρας ακουμπά στο μηρό ενός ποδιού , οποτε το όργανο στηρίζεται και τα λουριά απλώς το συγκρατούν . Το δεξιό λουρί (όταν το φοράμε ) πρέπει να είναι μακρύτερο από το αριστερό  .
Γενικά το όργανο πρέπει να φυλάσσεται σε θήκη επενδυμένη εσωτερικά με μονωτικό υλικό ( συνήθως τσόχα) και μην εκτίθεται σε δύσκολες καιρικές συνθήκες  (ιδιαίτερα στη ζέστη).
[...]

Ευχαριστώ για την ανάγνωση .
Γιάννης «ΡΕΤΕΟΣ»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου